Την Αγία και Μεγάλη Παρασκευή στις ενορίες τελούνται το πρωί οι ακολουθίες των Μεγάλων Ωρών και του Εσπερινού (ακολουθία της Αποκαθηλώσεως), ενώ το βράδυ ο Όρθρος του Μ. Σαββάτου (ακολουθία του Επιταφίου).
Στις πρωινές ακολουθίες μεταφερόμαστε ξανά στα γεγονότα που επιτελέσαμε το προηγούμενο βράδυ: στο Πάθος και τη Σταύρωση, ενώ στον Εσπερινό παρακολουθούμε και την Αποκαθήλωση, την αφαίρεση δηλαδή των καρφιών από το νεκρό σώμα του Κυρίου και το κατέβασμά του από τον Σταυρό.
Η βραδινή Ακολουθία (Όρθρος Μ. Σαββάτο) αναφέρεται στη θεόσωμη ταφή και στην κάθοδο στον Άδη του Κυρίου Ιησού Χριστού, με τα οποία το ανθρώπινο γένος ανακλήθηκε από τη φθορά και οδηγήθηκε στην αιώνια ζωή.
Τα σχετικά ευαγγελικά αναγνώσματα αναφέρουν ότι ο Ιωσήφ, αφού αποκαθήλωσε και κατέβασε το άγιο σώμα του Κυρίου, το ενταφίασε. Οι Ιουδαίοι προσήλθαν στον Πιλάτο και του ζήτησαν να βάλει φρουρά στον τάφο, ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος να κλέψουν το σώμα του οι μαθητές και να διαδώσουν ότι αναστήθηκε. Ο Πιλάτος τους έδωσε ένα στρατιωτικό απόσπασμα και σφραγίδες και ασφάλισαν τον τάφο. Έτσι, χωρίς να το καταλαβαίνουν, δημιούργησαν τις καταλληλότερες συνθήκες ώστε να μην μπορεί να διαβληθεί η ανάσταση του Κυρίου.
Η θεολογική σημασία της Καθόδου του Κυρίου στον Άδη είναι ανυπολόγιστη. Και στην ιερή υμνολογία συσχετίζεται με την έβδομη ημέρα της δημιουργίας του κόσμου.
Όταν ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο μέσα σε έξι δημιουργικές ημέρες, την έβδομη ημέρα σταμάτησε το δημιουργικό του έργο και αγίασε αυτή την ημέρα. Την ονόμασε Σάββατο που ερμηνεύεται κατάπαυση. Όταν τώρα ο Κύριος που έγινε άνθρωπος για να αναδημιουργήσει τον πεσμένο άνθρωπο, εργάστηκε άριστα τα πάντα, την έκτη μέρα, τη Μ. Παρασκευή, ανέπλασε τον φθαρμένο από την αμαρτία άνθρωπο και τον ανακαίνισε με τη ζωηφόρο Σταύρωσή του και τον θάνατό του. Και την έβδομη αυτή ημέρα, το Μ. Σάββατο, αφού είχε τελειώσει το αναδημιουργικό το έργο, αναπαύθηκε τον ύπνο του θανάτου.
Ο Κύριος είναι πλέον νεκρός ως άνθρωπος. Το σώμα του τοποθετείται στον τάφο. Έτσι εκπληρώνεται η προφητεία: "Ξάπλωσε και κοιμήθηκε σαν το λιοντάρι. Ποιος θα τολμήσει να το ενοχλήσει και να το ξυπνήσει;" (Γεν. μθ' 9). Δηλαδή, ο Κύριος, ακόμη και νεκρός είναι φοβερός για τον διάβολο, για να τον θάνατο. Ο θάνατος δεν τολμά να πειράξει αυτό το σώμα όπως τα άλλα σώματα των ανθρώπων. Αυτό το σώμα δεν λιώνει, δεν αποσυντίθεται. Διότι είναι το σώμα του Θεανθρώπου, ο Οποίος είναι "η ανάστασις και η ζωή" (Ιω. ια' 25). Είναι μεν το σώμα του νεκρό, αλλά άφθαρτο και ζωοποιό.
Ενώ όμως το θεωμένο σώμα του Κυρίου ήταν στον τάφο, η ψυχή του κατέβηκε στον Άδη, στη φρικτή φυλακή των ψυχών. Ο Άδης, όταν Τον είδε στο βασίλειό του, δεν χάρηκε, αλλά "επικράνθη". Δοκίμασε πικρία, αφόρητη λύπη. Διότι συνάντησε μια ψυχή τελείως διαφορετική από τις άλλες, τελείως αναμάρτητη και ενωμένη με τη Θεότητα. Βλέπει την ψυχή Εκείνου ο οποίος με τη σταυρική του θυσία συνέτριψε τον διάβολο, τον άρχοντα του Άδη. Βλέπει τον ίδιο τον παντοδύναμο Θεό να κατεβαίνει στον Άδη, βλέπει Αυτόν που είναι η ζωή, ο νικητής της αμαρτίας. Γι' αυτό και στην ιερή υμνολογία, μετά τον εκούσιο θάνατο του Κυρίου, αχνοροδίζει η ανάσταση. Τα μέλη του Μ. Σαββάτου έχουν τόνο πανηγυρικό ήδη από τον Εσπερινό της Αποκαθηλώσεως.
Ο Κύριος κατεβαίνει με την ψυχή του και σπάει τις βαριές πύλες του Άδη για να μην κλείσουν ποτέ ξανά. Κηρύσσει το Ευαγγέλιο στις ψυχές των νεκρών. Και όσοι πίστεψαν, ελευθερώθηκαν από την τυραννία του Άδη. Ο Κύριος με την κάθοδό του στον Άδη ανασταίνει τον Αδάμ "παγγενή", δηλαδή ολόκληρο το ανθρώπινο γένος. Δίνει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να κατανικήσει τον θάνατο.
